Asma
tavanlar, endüstriyel amaçlı yapılarda sıklıkla kullanılan, kullanıldıkları
mekanın ısı yalıtımı, ses yalıtımı, aydınlatma ve havalandırma gibi çeşitli
gereksinimlerinin sağlanmasında oynadıkları rol ile mekânsal konfora katkı
sunan yapı elemanlarıdır. Bununla beraber, tesisatları gizlemek, düz bir tavan
görüntüsü elde etmek gibi çeşitli amaçlarla da tercih edilen asma tavanlar,
mekanın estetik değerini arttırmaktadırlar.
Asma
tavanların seçimi, onların kullanım amacı ve kullanılacağı yer göz önünde
bulundurularak yapılmalıdır. Öncelikle asma tavanlar ile hangi mekânsal
sorunlara çözüm üretileceği ve bu sorunlardan hangilerinin öncelikli olduğu
belirlenmeli ve bu doğrultuda asma tavan uygulamasında hangi malzeme ve montaj
yönteminin kullanılacağı kararlaştırılmalıdır. Asma tavan sistemlerinin seçiminde
dikkat edilmesi gereken başlıklar şunlardır;
Görünüş, Yüzey Özellikleri ve Estetik
Tavan, geniş bir kullanım alanına sahip ve tasarımsal bütünlüğü sağlamada mekan algısı açısından en etkili yüzeylerden biridir. Birbirinden farklı doku ve görünüşe sahip asma tavanlar duvar ve döşeme ile bir bütün oluşturarak mekan kimliğinin tanımlanmasında rol almakta ve tesisatın gizlenmesini sağlayarak estetik algıyı desteklemektedir.
Akustik
Asma tavanlarda
kullanıldıkları hacmin akustik ihtiyaçlarına uygun kaplama malzemelerinin ve
bağlantı detaylarının seçimi gürültü denetiminin sağlanmasına katkıda bulunarak
mekanın akustik konforunu arttırmaktadır.
Işık
Yansıtıcılığı
Özellikle
yoğun aydınlatma gereken mekanlarda asma tavanın ışığı yüksek seviyede
yansıtacak özelliklerde seçimi, hem mekanın doğru seviyede aydınlatılmasını hem
de mekanda elektik enerjisinin tüketiminin azaltılmasını sağlamaktadır.
Yangın
Koruması
Asma tavanlarda
paneller arasındaki boşluk ve birleşim detayları olası bir yangın durumunda
duman sızdırma oranını belirlemektedir (Chou vd., 2020, s. 7244). Yangın
dayanımına sahip asma tavan seçimi yapısal elemanları, havalandırma ve
iklimlendirme sistemlerini ve elektrik tesisatını yangının etkilerinden
korumaktadır.
Nem
Dayanımı
Yapılarda nem; küf, mantar, bakteri vb. mikrobiyolojik aktivitelerin oluşmasına sebep olmaktadır. Ortamın hava kalitesi olumsuz etkilenmekte ve insan sağlığını tehdit etmektedir (Yıldız ve Dal, 2016, s. 25-37). Asma tavanlar, neme maruz kaldığında dayanıklı değildirler, bu sebeple uygulanacakları mekanın su ve neme maruz kalma ihtimali değerlendirilerek asma tavan seçimi yapılırken neme karşı dayanımları göz önünde bulundurulmalıdır.
Isı
Yalıtımı
Asma tavanlar, ısı yalıtım malzemeleri olmamalarına rağmen yüksek ısı yalıtım performansı sağlayarak binanın enerji ihtiyacına katkıda bulunabilirler. Seçilecek malzemenin kalınlığı ve gözenek çapı azaldıkça ve malzeme ısısı ile hacim ağırlığı arttıkça ısı iletkenliği artmaktadır (Ülker, 2009, s.26).
Sökülebilirlik
Asma tavan malzemelerinin kolayca sökülebilir olması, tesisatların bakım ve onarımı sırasında, tavan kaplama malzemelerinin değişimi gerektiğinde veya olası bir taşınma durumunda gerekli değişikliklerin yapılmasını kolaylaştırmaktadır.
Hijyen,
Küf ve Bakteri Direnci
Mekanlarda
küf ve bakteri oluşumunun önlenmesi için asma tavan malzemesi seçiminde bakteri
ve mantar oluşumuna dayanıklı, tavan yüzeyini koruyan ve tavan boşluğundaki
olumsuz etkileri ortadan kaldırmaya yardımcı inorganik malzemeler tercih
edilmelidir.
Teknik
Donatı Entegrasyonu
Asma tavan
sistemlerinin yapıları gereği tavanın üstünde yer alan elektrik, sıhhi tesisat,
mekanik tesisat, aydınlatma, ısıtma ve yangın söndürme sistemleriyle
entegrasyonu görsel estetik, erişim ve bakım kolaylığı ile işlevselliği de
sağlamaktadır.
Uzun Ömür
Bakımları ve
temizlikleri, asma tavan sağlayıcısının belirttiği şekilde yapıldığı takdirde
asma tavanlar performans özelliklerini uzun süre korumaktadır.
Darbe
Dayanımı
Darbe
dayanımı yüksek asma tavan malzemesi seçimi hem yapıda oluşabilecek olası
hasarların azaltılmasında hem de kullanıcılar için konforlu bir ortam
yaratılmasında önemlidir.
İç Ortam
Hava Kalitesi
İç ortam
hava kalitesini arttırmak amacıyla doğru ve yeterli havalandırma sağlanmalı ve
asma tavan kaplama malzemesi seçiminde uçucu organik bileşen salınımı düşük
malzemeler tercih edilmelidir.
Sismik
Beklentiler
Asma tavan
sistemleri, sismik olaylar sırasında panellerin kırılması, tavan ızgara
elemanlarının ve bağlantılarının burkulması ya da yapının işlevselliğini
olumsuz yönde etkilemesi gibi çeşitli hasara neden olabilmektedir. Bu nedenle
özellikle Türkiye gibi deprem bölgesinde bulunan bölgelerde asma tavanların
deprem sırasındaki performansı kritik bir önem taşımaktadır.
Çevresel
Faktörler
Asma tavan
seçiminde zararlı mikroorganizma üretebilecek bileşenlerden uzak durulması
gerekmektedir. Sağlığa zararlı olmayan bileşenlerin tercih edilmesine ve
gerekli standartlara uygun davranılmasına dikkat edilmelidir.
Sürdürülebilirlik, geri kazanıma uygunluk gibi hususlar da göz önünde
bulundurulmalıdır.
Sonuç olarak,
yapının kullanım amacına ve yapısal gerekliliklerine göre belirlenecek asma
tavan malzemesi ve taşıyıcı sistemi seçimi önemlidir. Asma Tavan Sistemleri birbirinden
farklı hammadde, özellik ve biçimdedirler. Örneğin; alçı ve alçı kökenli, metal
ve metal kökenli, ahşap kökenli (organik), mineral kökenli(inorganik), kumaş,
seramik, cam ya da polimer kökenli asma tavan sistemleri bulunmaktadır.
Uzun ömürlü olmaları, kurulum kolaylığı sağlamaları, iyi ses yalıtımı özelliklerine sahip olmaları, işlevsellikleri, mükemmel nem direnci özellikleri, yangın güvenliğini sağlamaları ve kolayca yıkanabilir olmaları sayesinde asma tavan malzemeleri içinde en çok tercih edilenlerden biri olan metal asma tavan sistemlerimizle ilgili daha fazla bilgi edinmek için Integra serimizi inceleyebilirsiniz. Asma tavan malzeme seçimi kadar önemli diğer bir husus olan, lay-in, clip-in ve hook-on başta olmak üzere farklı biçimlerde gerçekleştirilebilen asma tavan uygulamalarını keşfetmek için 3D metal asma tavan uygulama videolarımıza göz atabilirsiniz.
Kaynakça:
GÜLER, M.
Betül, KASAPOĞLU, Esin “İç Mekanlarda Asma Tavan Uygulamaları” , Mimarlık ve
Yaşam Dergisi
